Śląsk, lata 1863-1945. Serial opowiada o losach rodziny Pasterników mieszkających we wsi Wielowice pod Pszczyną. Niedaleko od osady przebiega granica trzech zaborów. Głową rodziny jest Franciszek (Franciszek Pieczka). Mężczyzna jest prawdziwym patriarchą rodu - decyduje o przyszłości dzieci i podejmuje najważniejsze decyzje dotyczące rodziny.Czerwiec 1941 roku. Stanik po operacji leży w szpitalu, opiekuje się nim Wisia. Rekonwalescent musi jednak opuścić lecznicę, gdyż Wehrmacht rozkazuje zwolnić łóżka dla rannych hitlerowców. Tymczasem Zygmunt współpracuje z doktorem Kulickim w dostarczeniu specyfiku powodującego długotrwałą chorobę u Ślązaków, którzy nie chcą służyć w niemieckim wojsku. Pomaga mu w tym Gustek. W upalną niedzielę Zygmunt, będąc z Wisią na wycieczce za miastem, widzi śmierć więźnia, który podjął próbę ucieczki z transportu jadącego do Oświęcimia. Hitlerowcy nakazują dwojgu młodym wykopać grób dla niedoszłego zbiega. Po powrocie do domu Wisia długo nie może dojść do siebie.